m, tarih boyunca farklı medeniyetlerin sofralarında kendine yer bulmuş, sade görüntüsünün ardında zengin bir kültürel miras barındıran bir tohumdur. Günümüzde yalnızca mutfaklarda değil, geleneksel tariflerden modern sunumlara kadar pek çok alanda karşımıza çıkar. Lezzeti tamamlayan detaylardan biri olarak öne çıkan susam, farklı kullanım biçimleriyle ilham verici bir malzeme olarak dikkat çeker.
Susam, mutfak kültürünün en eski bileşenlerinden biri olarak, tarih boyunca lezzet artırıcı bir unsur olarak kullanılmıştır. Ufak taneli yapısıyla hem görselliği hem de tadı zenginleştiren susam, özellikle fırın ürünlerinden tatlılara kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Baharat çeşitleri ile bir araya geldiğinde yemeklere özgün aroma katmanı ekleyerek damakta kalıcı bir etki bırakır.
Doğal susam üretimi, tohum ekiminden hasada kadar belirli aşamalardan geçer:
Toprak hazırlanır ve sürülür.
Susam tohumları sıra aralıklarıyla ekilir.
Düzenli sulama ve bakım yapılır.
Bitki olgunlaştığında yapraklar sararır, kapsüller çatlar.
Olgunlaşan susamlar hasat edilir.
Demetler halinde kurumaya bırakılır.
Kuruyan kapsüllerden taneler ayrılır.
Susam taneleri temizlenip elenerek işlenmeye hazır hale getirilir.
Susam, üretim yöntemine ve rengine göre çeşitlere ayrılmıştır. Baharat kategorisinde en çok bilinen susam çeşitleri şunlardır:
Beyaz susam, en çok fırın ürünlerinde ve tatlılarda kullanılan çeşittir. Nötr aroması sayesinde hem hamur işlerinde hem de tatlı süslemelerinde tercih edilir. Ayrıca tahin yapımında da kullanılabilir.
Kahverengi susam, daha yoğun aroması ve hafif kavruk tadıyla öne çıkar. Yemeklerde derinlik katmak için tercih edilir. Özellikle kavrulduğunda aroması belirgin şekilde artar.
Siyah susam, Asya mutfağında tatlılardan yemeklere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Keskin aroması ve görsel çekiciliğiyle dikkat çeker. Ayrıca sağlıklı atıştırmalıklarda ve süslemelerde de kullanılır.
Tahini susam, öğütülerek tahin elde edilen çeşittir. Yoğun ve kremamsı kıvamıyla yemeklerin yanı sıra kahvaltılık olarak da tüketilir. Aynı zamanda sos ve mezelerde de sıkça yer alır.
Susam, mutfaktan kozmetiğe kadar farklı alanlarda değerlendirilen çok yönlü bir baharattır. Kullanım alanları şu şekilde sıralanabilir:
Poğaça, simit, kurabiye ve kek gibi fırın ürünlerinin üzerine serpilerek hem görsellik hem de lezzet katmak için kullanılır. Özellikle Türk mutfağında simit susamsız düşünülemez.
Helva, lokum, şekerleme ve enerji barları gibi tatlı çeşitlerinde sıkça yer alır. Susamın aroması tatlılara doğal bir lezzet derinliği kazandırır.
Susam ezilerek yüksek besin değerine sahip susam yağı elde edilir. Bu yağ hem yemeklerde hem de kozmetik ürünlerde kullanılır.
Sushi, noodle, humus ve salata sosları gibi yemeklerde susam taneleri veya susam yağı tercih edilir. Yemeğe hem aroma hem de kıvam kazandırır.
Susam, uzun süre taze kalabilmesi için uygun koşullarda saklanmıştır. Serin, kuru ve güneş görmeyen ortamlarda muhafaza edilmiştir. Kavrulmuş susam, cam kavanoz veya kapaklı kutularda saklandığında aromasını korumuştur. Öğütülmüş susam ya da tahin formu ise buzdolabında daha uzun süre dayanmıştır.
Susam satın alınırken kaliteyi belirleyen noktalar göz önünde bulundurulmuştur:
Tanelerin diri, bütün ve yabancı madde içermemesi aranmıştır.
Ambalajın kapalı ve hijyenik olması tercih edilmiştir.
Kokusu ve tadının taze olması önemsenmiştir.
Güvenilir ve bilinen markalardan temin edilmiştir.
Susam, aktarlarda, marketlerde ve online satış platformlarında bulunmuştur. Kaliteli ürün arayışında olanlar doğal baharat markalarına yönelmiştir. Türkiye’de güvenilir seçenekler sunan Hayfene, taze susam çeşitleriyle öne çıkmıştır. Susam satın almak isteyenler için en iyi baharat markası tercihleri arasında Hayfene yer almıştır.
Susam fiyatları; ürünün rengine, işlenme durumuna (ham, kavrulmuş, öğütülmüş) ve ambalaj gramajına göre değişmiştir. 2025 susam fiyatları incelendiğinde farklı markalara göre geniş bir aralık görülmüştür. Susam satın almak isteyenler için dönemsel alışveriş indirimi seçenekleri sunulmuştur. Baharat fiyatları gibi susam fiyatları da yılın dönemine ve satış kanalına göre değişiklik göstermiştir.