Ülkemizin en güzel geleneklerinden kahvaltı, son dönemde giderek daha da çok önem kazanmaya başladı. Özellikle yoğun çalışma temposunun içerisinde yorulan kişiler sıklıkla, hafta sonu gelse de güzel bir kahvaltı keyfi yapsam diye düşünüyor. Renk renk kahvaltı sofrasının olmazsa olmazları arasında çeşit çeşit peynirler, şarküteriler, yumurtalar, reçeller ve daha pek çok şey yer alıyor. Bir de çoğu zaman küçük kaplarda sofraya gelen, bilmeyenin çok dikkatini çekmeyecek ancak bilenin sevenin kalbini anında çalacak bir sos var ki…
Tahmin edebildiniz mi? Bahsettiğimiz bu sos tabii ki acuka! Acuka veya kimi söyleyişe göre acuka sos, nefis baharatlı tadı ile sofralara çok hoş bir dokunuş katar. Lafa kahvaltıdan girdik ancak, aslında her öğünde meze olarak sofraya çıkarılabilir. Ara öğün olarak, mesela kızarmış ekmekle yenilebilir. Peki ya makarnalar? Pesto sos, bolonez sos ve Avrupa mutfaklarından gelen daha nice makarna sosu bir yana, Anadolu’nun acuka sosuyla lezzeti zirveye taşınan makarna tarifleri bir yana.
Çocukluğunda domates ve biber salçasını ekmeğe sürüp yemeyi sevenler, yetişkinliklerinde de acukayı çok seviyor. Özellikle Hatay ve Gaziantep yöresinde yaşayanlar, o bölgeden gelenler veya o taraflara seyahat edip güzel sofralara konuk olmuş kişiler, acukayı bir başka el üstünde tutar. İçine halis zeytinyağı konulduğunda, sağlık için de herhangi bir sıkıntı yaratmayacak bir besine dönüşüyor. Acukanın 100 gramında yaklaşık 300 kalori bulunuyor. Ancak bir dilim ekmeğe sürdüğünüzde yediğiniz tek bir porsiyon ise, 10 gramı geçmeyeceğinden, kalorisi de yüksek kalmıyor.
Acuka dört mevsim yenebilecek bir sos. Ancak yoğun baharat lezzeti nedeniyle çoğu kişi kışın yapmayı tercih eder. Kışlık acuka nasıl yapılır derseniz, kahvaltılık acuka tarifi ile aynı içerikleri kullanabilirsiniz. Aslına bakarsanız acuka nasıl yapılır sorusunun zaten tek bir cevabı yoktur. Salça, ceviz, sarımsak ve baharatları koyduktan sonra, diğerleri kişiden kişiye değişir. Kimisi içine ekmek koymaz, kimisi susam. Bazıları tulum peyniri veya ezine peyniri ekler. Kimisi malzemeleri kavurmayı tercih eder, kimisi salçalar hariç diğerlerini kavurmaz. Ölçüler de damak zevkine göre değişecektir. Çok acı sevenlerdenseniz, baharat miktarını artırabilirsiniz. Acı merakınız yoksa, hafif bir lezzet katsın diye az koymayı tercih edebilirsiniz.
Acuka tarifi için bizim önerimiz ise aşağıdaki şekilde. Burada önemli olan nokta kullandığınız malzemelerin taze ve kaliteli olması. Kullanacağınız cevizlerin taze iç ceviz olmasını tercih edebilirsiniz. Biber ve domates salçalarının yeni hazırlandığı sonbahar aylarında acuka yapabilirsiniz. Baharatları ise, taze, beklememiş, kaliteli olanlarından seçtiğinize emin olmalısınız. Bugün piyasada acuka baharatı olarak geçen paketlenmiş ürünler görebilirsiniz. Bunların bir kısmı taze taze paketlenir, bir kısmı ise paketlendikten sonra uzun süre rafta durur. Bu nedenle baharatların kokuları birbirine karışır ve bayatlar. Satın alırken bu konuya dikkat etmenizde fayda var. Tabii pratik, hızlı ve lezzetli çözüm için Hayfene’den de sipariş verebilirsiniz.
Acuka tarifi
4-5 yemek kaşığı domates salçası
2 yemek kaşığı biber salçası (İsteğe göre yarısını acılı yarısını acısız yapabilirsiniz)
2-3 diş sarımsak
Bir su bardağı kurutulmuş ve ufalanmış ekmek içi
Yarım su bardağı dövülmüş ceviz
Kekik
Pul biber
Karabiber
Tuz
İsteğe göre yenibahar
İsteğe göre susam
Zeytinyağı
Sarımsakları ince ince kıyın veya rendeleyin. Bir tavaya zeytinyağını alın. İçine sarımsakları ekledikten sonra altını açın. Arada nazikçe karıştırın. Sarımsağın kokusu çıkmaya başlayınca içine biber ve domates salçalarını ekleyin. Kısık ateşte salçaların da kokusu çıkıncaya kadar yavaşça karıştırarak kavurun. Üzerine cevizleri ekleyin. Tüm malzemeler iç içe geçip bir bütün halini alıncaya kadar karıştırmaya devam edin. Üzerine baharatları ekleyin. Birkaç dakika daha kısık ateşte pişirdikten sonra altını kapatın. Soğumaya bırakın. Soğuduktan sonra ekmek içini ilave edin. En son zeytinyağını ekleyerek temiz bir cam kaba veya kavanoza koyun. Buzdolabında bekletirseniz, daha uzun süre tazeliğini koruyacaktır.
Afiyet olsun!