Hayfene'de Hatay mutfağı, adeta Hatay’ın sofralarda vücut bulmuş hali. Farklı kültürlerin bir araya gelmesiyle oluşan lezzetler, iç içe geçmiş tarifler, birbirinden ayrılması düşünülmeyen sofralar ile Hatay mutfağı ülkemizin en muhteşem mutfaklarından birisidir. Türk, Arap ve Yörük mutfaklarının kesişimi ile ortaya çıkan bu oldukça güçlü mutfak, kendine has baharat seçimi ile de dikkat çekmeyi başarıyor.
Batıda kişniş olarak biliniyor olsa da söz konusu Hatay mutfağı olduğu zaman bu baharatın adı küzbara. Hatay mutfağının meşhur biberli ekmeğinin (ya da katıklı ekmeğinin) temel baharatlarından bir tanesi küzbaradır. Ayrıca yine mercimek çorbalarında da kendisine yer bulur küzbara. Siz de evinizde Hatay mutfağı lezzetlerini yakalamak istiyorsanız küzbara/kişniş ile işe başlayabilirsiniz.
Zahter dediğimiz zaman iki farklı baharattan bahsediyoruz aslında. Bir tanesi dağ kekiği olarak bilinen ve yine Hatay mutfağında yeri olan zahter; bir diğer ise Hatay kahvaltılarının vazgeçilmezi olan baharat karışımı olan zahterdir. Karışım zahter sofraya yanında zeytinyağı ile gelir. Ekmeğinizi önce zeytinyağına ardından da zahter karışımına banarak afiyetle yersiniz. Bu baskın lezzetin tadını aldıktan sonra her gün sofralarınızda olmasını isteyeceksiniz.
Akla Hatay denilince kömbe, kömbe denilince ise mahlep gelir. Mahlep, kandil simidi, simit, poğaça gibi tariflere kendine has hoş dokunuşu katar. Aroması ve kokusu ile hamur işlerini adeta bir seviye yukarı taşır. Kömbe baharatının ayrılmaz parçası mahlep, Hatay mutfağını kendi mutfağınıza taşımak istiyorsanız mutlaka edinmeniz gereken bir baharattır.
Hataylılar özellikle bayramlarda yapar ancak sizin bu nefis tarifi canınız çektikçe yapmamanız için bir sebep yok. Kömbe hazırlamak için kömbe baharatı almanız gerekir. Bunun içinde de az önce belirttiğimiz gibi mahlep ve onun yanı sıra, tarçın, karanfil, damla sakızı, yeni bahar ve muskat bulunur. Bu baharatı kendiniz karıştırabileceğiniz gibi hazır olarak da satın alabilirsiniz.
Keçiboynuzu kendine has lezzetiyle mutfağımızın farklı detayları arasında yer alır. Keçiboynuzu meyvesi kendi kendine yenebilir, keçiboynuzu pekmezi, keçiboynuzu unu gibi ürünler kullanılabilir. Hataylılar ise pekmezinin yanı sıra keçiboynuzu tozunu da tercih ediyor. Keçiboynuzunun şekerli lezzeti nedeniyle, keçiboynuzu tozu tatlılarda şekere alternatif olarak kullanılabilir. Sütün içine karıştırıp içilebilir.
Fesleğenin mor renkli kardeşi reyhan sıcak bölgelerde yetişiyor. Hatay mutfağı da bu mis kokulu ota kucak açıyor. Mor yapraklarıyla reyhan sofraya renk katar. Mis gibi kokusu en ağır yemeğe bile bir hafiflik kazandırır. Ayranın içine atılabilir ve farklı bir lezzet elde edilebilir. Kışın ise baharat şeklinde kullanılır. Reyhanı ister taze ister baharat şeklinde kullanın, sıcak yemeğe girecekse, pişmeye yakın eklenmelidir.
Habak tıpkı fesleğen veya reyhan gibi bir ottur. Suyla kaynatılıp içilebilir, yemeklere katılabilir. Üst solunum yolları için birebir olan habak faydalarıyla da meşhurdur. Güzel kokusu ise, Hataylıların damak tadı ve hayatın keyifli yanları denilince ne kadar yüksek bir seviyede olduğunun bir diğer kanıtıdır.
Hatay’ın Samandağ ilçesi biberiyle meşhurdur. Bu ilçe ve yöresinde yetişir. Son derece acı olan bu biber türü Hatay mutfağında yöre halkı tarafından çok sık kullanılır. El dövmesi olarak hazırlanan Samandağ biberini tatmak için biraz cesaret gerekir.