Yemeklerimizin tadı tuzu hiç kuşkusuz baharatlar… Öyle ki en sade yemeği bile bir tutam baharatla enfes bir lezzete dönüştürmek mümkün. Yalnızca yemeklerin lezzetine değil, sağlığımıza da sayısız katkısı olan baharatları iyi tanımak ise çok önemli. Bu sayede hem hangi baharatın hangi yemeğe yakıştığını bilebilir hem de sağlığımız için en uygun baharatı seçebiliriz.
Türkiye’de ve dünya mutfaklarında kullanılan yüzlerce çeşit baharat bulunuyor. Baharatların kullanımı, kültüre göre de farklılık gösteriyor. Çeşitli baharatların karışımı ile hazırlanan köri denilince Hint mutfağının, safran denilince ise aklımıza İran mutfağının gelmesi gibi. Her bölgesinde birbirinden farklı lezzetler bulunsa da kebap türlerinin ön plana çıktığı ülkemizde aklımıza gelen ilk baharatlardan biri de pul biber.
Peki pul biber ve isot arasındaki fark nelerdir, hiç pul biber almayı düşünürken isot almaya karar verdiğiniz oldu mu? Özellikle Güneydoğu Anadolu mutfağına uzaksanız, isot ile pul biber arasındaki farkları bilmiyor, ikisini birbirine karıştırıyor olabilirsiniz. Oysa pul biber ile isot arasında elde edilişinden tadına ve kullanım yerlerine kadar pek çok fark bulunuyor. O nedenle bu makalemizde pul biber ile isot arasındaki farklara bir göz atalım, özellikle de isotu daha yakından tanıyalım istedik.
isot nedir, Özellikle Şanlıurfa ile özdeşleşen isot aslında tıpkı pul biber gibi acı kırmızıbiberden elde ediliyor. Pul bibere göre güneş altında daha fazla tutulduğundan rengi siyaha dönüyor. Bu işlem isotun yalnızca rengini değiştirmekle kalmıyor. İsot bu işlem ile kendine özgü bir tada kavuşuyor. Pul biber gibi acı olmayan isot, damaklarda önce hafif tatlı sonra da hafif acı bir tat bırakarak şaşırtıyor. isot nedir sorusunun cevabını öğrendiğimize göre isotun faydalarına geçelim
Yiyenin içini ısıttığından önce “ısı ot” adını alan, sonrasında adı günümüzde kullanıldığı gibi "isota" dönen bu lezzetli baharatın vücudumuza da pek çok faydası bulunuyor. Metabolizmayı hızlandırdığından kilo vermeyi hızlandıran isot, gaz ve idrar sökmeye de yarıyor. Kan şekerini dengeleyen isotun kalp ve damar sağlığını koruduğu, sindirim sistemini düzenlediği ve cilde iyi geldiği de biliniyor. Mide rahatsızlığı olanların, isotu yoğurtla birlikte tüketmesi tavsiye ediliyor.
İsot denilince ilk akla gelen lezzet kebaplar. İsot, kebabın yapımında kullanıldığı gibi piştikten sonra servis edildiğinde de tercih ediliyor. Yine Güneydoğu ve Doğu mutfağının bizlere hediyesi olan lahmacun ve çiğ köfte de isotsuz düşünülemeyen lezzetler arasında.
İsotun kullanıldığı yiyecekler kebap ve çiğ köfte ile sınırlı değil. İsot, sulu tencere yemeklerine de çok yakışıyor. Özellikle ekşili köfte gibi sulu yemeklere sumakla birlikte isot da ekleyerek yemeğin lezzetini ikiye katlayabilirsiniz.
İsotu domatesli, soğanlı kaşık salatalara ekleyebilir, çorbalarınıza serperek içinizi daha da ısıtabilirsiniz.