Türk mutfağının en özgün lezzetlerinden biri olan mumbar dolması, koyun bağırsağının temizlenip iç harçla doldurulması ile hazırlanan geleneksel bir yemek çeşididir. Özellikle Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa gibi şehirlerin bulunduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sıklıkla tüketilen mumbar dolması tarifi, yöresel tatları sevenler için vazgeçilmez bir lezzet sunar. Yoğun aroması ve zengin besin değeriyle hem doyurucu hem de kültürel bir miras niteliği taşır.
Mumbar Dolması Tarifi için Hazırlık Bilgileri
- Porsiyon: 4-6 kişilik
- Hazırlık Süresi: 1 saat
- Pişirme Süresi: 1 saat
- Toplam Süre: 2 saat
- Zorluk Derecesi: Orta-Zor
Mumbar Dolması Tarifi
Geleneksel sofraların kültürel hazinelerinden biri olan mumbar dolması tarifi sabırla hazırlanıp sevgiyle pişirilen lezzetlerin başında gelir. Hijyenik hazırlık süreci ve doldurma işlemi biraz zahmetli olsa da sonuç, tüm emeğe değecek kadar lezzetlidir. Yöresel tatları sofranıza taşımak istiyorsanız, mumbar dolması eşsiz bir deneyim sunabilir. Nasıl yapılır, hemen göz atalım:
Mumbar dolması tarifi için gerekli malzemeler
- 1 kg koyun bağırsağı (mumbar)
- 1,5 su bardağı pirinç
- 300 g kıyma
- 2 adet kuru soğan ya da soğan tozu
- 2 yemek kaşığı domates salçası
- 1 yemek kaşığı biber salçası
- 1 tatlı kaşığı karabiber
- 1 tatlı kaşığı pul biber
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 çay kaşığı kimyon
- 1 tatlı kaşığı kuru nane
- Yarım çay bardağı zeytinyağı
Mumbar Dolması Tarifi Nasıl Yapılır?
- Mumbarları bol tuz, sirke ve limon suyu ile ovun. İçi dışına çevrilerek birkaç kez yıkanmalı, son durulama sıcak suyla yapılmalıdır.
- Yıkanmış pirinç, kıyma, doğranmış soğan ya da soğan tozu, salçalar, baharatlar ve zeytinyağını derin bir kapta karıştırın. Kıvamlı, yoğun bir iç elde edene kadar yoğurun.
- İsteğe göre sarımsak ve maydanoz da iç harca eklenebilir. Baharat oranı yöresel alışkanlıklara göre artırılabilir.
- Mumbarın bir ucuna küçük bir huni yerleştirerek iç harcı yavaş yavaş doldurun. Ne çok sıkı ne de çok gevşek olmalı; doldurulan her mumbarın ağzı bağlanmalıdır.
- Tüm mumbarlar dolduktan sonra tencereye dizin, üzerini geçecek kadar sıcak su ekleyin. Birkaç damla limon suyu, tuz ve isteğe göre biraz daha salça ekleyebilirsiniz. Kaynadıktan sonra altı kısılıp ortalama 45–60 dakika kadar pişirin.
- Piştikten sonra sıcak olarak servis edebilirsiniz.
Mumbar Dolması Tarifi Püf Noktaları
- Mumbar, yani ince bağırsak çok iyi temizlenmelidir. Önce bol suyla yıkanmalı, ardından tuz, un ve sirke ile iç-dış ovalanarak iyice temizlenmelidir. Temizlik işlemi birkaç kez tekrar edilmelidir.
- Temizlenen mumbar, bir süre limonlu veya sirkeli suda bekletilirse yumuşar ve kokusu hafifler.
- Mumbarlar, pişerken şişeceği için tamamen doldurulmamalı; iç harç %70-80 oranında konulmalıdır.
- Uçları iğne-iplik yardımıyla dikilebilir.
Mumbar Dolması Yanına Ne Yapılır?
Mumbar Dolması Besin Değerleri (100 Gram)
| Besin Öğesi | Miktar |
| Enerji | 272 kcal |
| Yağ | 11,35 g |
| Doymuş Yağ | 3,19 g |
| Karbonhidrat | 35,12 g |
| Şeker | 2,21 g |
| Lif (Fiber) | 0,8 g |
| Protein | 6,81 g |
| Sodyum | 441 mg |
| Kolesterol | 16 mg |
| Potasyum | 133 mg |
Bu besin değerleri 100 gramlık ortalama bir porsiyon içindir. Kullanılan kıyma oranı, pirinç miktarı ve pişirme yöntemi gibi faktörlere bağlı olarak değerlerde farklılık olabilir.
Sık Sorulan Sorular
Bu bölümde tarifin yapım aşamasında en çok merak edilen sorulara cevap vereceğiz.
Mumbar kokar mı?
Evet, mumbar yeterince temizlenmezse pişirirken belirgin bir koku yayabilir. Sirke, limon ve sıcak suyla temizlendiğinde ise bu koku neredeyse tamamen ortadan kalkar. İyi temizlenmiş mumbar, sofrada rahatsız edici koku bırakmaz ve tadıyla fark yaratır.
Mumbar dolması hangi bölgeye aittir?
En çok Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa gibi Güneydoğu Anadolu şehirlerinde yapılan ve sevilerek tüketilen bir yemektir. Her evde ve her şehirde ufak farklılıklarla hazırlanır, bölgenin önemli lezzetlerinden biridir.
Mumbar dolması kızartılır mı?
Bazı yörelerde, tavada az yağla kızartılır ve çıtır bir doku kazanır. Genel olarak kabul gören orjinal tarifte ise kızartma yapılmaz. Damak zevkinize göre karar verebilirsiniz.
Mumbar ince bağırsakla mı kalın bağırsakla mı yapılır?
Geleneksel olarak mumbar (bumbar) dolması, koyun ya da keçinin ince bağırsağından yapılır. İnce bağırsak kullanılması, hem dolumun daha kolay olmasını sağlar hem de harcın aromasını içine daha iyi çeker. Ayrıca, bu şekilde hazırlanan mumbar daha hafif ve dengeli bir tada sahip olur.
Mumbar hangi ülkeye aittir?
Mumbar dolması, Türk mutfağının klasik yemeklerinden biri olarak kabul edilir. Bununla birlikte, benzer yöntemlerle hazırlanan bağırsak dolmaları komşu ülkelerde de bulunur. Türkiye’de ise özellikle Güneydoğu Anadolu’da kendine özgü tariflerle yapılır.